สร้างสรรค์ ภาพชัดตื้น ชัดลึก เป็นเทคนิคการถ่ายภาพที่บรรดาคนชอบถ่ายภาพให้ความสนใจเป็นอย่างมาก เพราะเป็นเทคนิคที่ทำให้ภาพที่ถ่ายโดดเด่น เรียกกันว่าจะโปร ไม่โปร ชัดตื้น ชัดลึก เป็นส่วนสำคัญครับ
การควบคุมระยะชัดลึก ระยะชัดตื้นให้ได้อย่างใจเป็นอีกแนวทางหนึ่งในถ่ายภาพเชิง สร้างสรรค์ โดยปกติเมื่อเราโฟกัสไปยังวัตถุใดวัตถุหนึ่ง ตัววัตถุนั้นๆ ต้องชัดขึ้นมา แต่สิ่งอื่นๆ ที่อยู่รอบข้างล่ะจะชัดไปด้วยหรือเปล่า ถ้าวัตถุอื่นๆ ยังเห็นว่าชัดอยู่ ก็แสดงว่าวัตถุดังกล่าวยังอยู่ในระยะชัดของภาพ หรือที่เรียกว่า Depth of Field (DOF) ซึ่งเป็นปัจจัยที่เป็นตัวกำหนดระยะชัดดังกล่าว เมื่อเข้าใจเรื่อง DOF คุณจะสามารถควบคุมให้เป้าหมายของคุณ ให้เด่นชัดด้วยการเบลอฉากหลัง หรืออาจถ่ายภาพวิวทิวทัศน์ให้คมชัดไปทั้งภาพก็ได้
ระยะชัดตื้น หมายความว่าภาพนั้นๆ มีช่วงระยะชัดที่แคบ คือจะชัดอยู่เฉพาะวัตถุที่อยู่ใกล้ๆกับวัตถุที่เราโฟกัสเท่านั้น ส่วนวัตถุอื่นๆ จะดูเหมือนว่าไม่ชัด หรือเบลอไปหมด มีประโยชน์เวลาถ่ายภาพบุคคลหรือถ่ายภาพแนวสร้างสรรค์ ที่ต้องการตัดฉากหลังให้แลดูเป็นเพียงภาพเบลอๆ
ระยะชัดลึก หมายถึงวัตถุต่างๆ ในภาพไม่ว่าจะใกล้กับวัตถุที่เราโฟกัส หรือไกลจากวัตถุที่เราโฟกัสก็จะเห็นได้ชัดเจนแทบไม่แตกต่างกับวัตถุที่เราโฟกัสเลย การใช้ระยะชัดลึกนี้ก็เหมาะกับการถ่ายภาพวิวทิวทัศน์ หรือาภาพที่เราต้องการให้เห็นรายละเอียดสิ่งต่างๆ ในภาพอย่างครบถ้วน
ตัวแปรสำคัญในการถ่ายภาพแนวนี้ได้แก่
“ภาพชัดตื้นหมายถึงการทำให้วัตถุใกล้กับกล้องนั้นมีความชัดเจน ส่วนแบ็คกราวด์ด้านหลังภาพจะเบลอ ไม่ชัด ไม่เห็นรายละเอียด ส่วนภาพชัดลึกก็จะตรงข้ามกัน มองไกลเห็นชัด มองใกล้แล้วเบลอ นั่นเอง”
ทางยาวโฟกัสของเลนส์ : เลนส์มุมกว้าง หรือเลนส์ Wide จะมีระยะชัดที่มากกว่าเลนส์ Telephoto ที่มีความยาวโฟกัสมากกว่า ภาพชัดตื้นจะทำได้ง่ายกับเลนส์เทเล (เลนส์ซูมตั้งแต่ 70mm เป็นต้นไป)
รูรับแสง : รูรับแสงแคบจะมีระยะชัดมากกว่ารู้รับแสงกว้าง ทริคให้จำง่ายๆ ว่ารูรับแสงกว้าง (ตัวเลขน้อยเช่น f2, f4) จะได้ภาพชัดตื้น ในทางกลับกันเมื่อถ่ายภาพด้วยรูรับแสงแคบ (ตัวเลขเยอะ เช่น f8, f16) จะเป็นการถ่ายภาพชัดลึก ระยะโฟกัสจะลึกเข้าไปในภาพ
ระยะห่างจากเลนส์กับวัตถุ : เมื่อเราโฟกัสไปที่วัตถุซึ่งอยู่ใกล้กับเลนส์ จะมี Depth of Field (DOF) น้อยกว่า การโฟกัสไปที่ วัตถุที่อยู่ไกลกว่า ด้วยเหตุนี้เอง เวลาเราถ่ายภาพทิวทัศน์ แล้วเราโฟกัสที่ต้นไม้ (ภาพ 4-2) จะมีระยะชัดที่มากกว่าเวลาเราโฟกัสเพื่อถ่ายดอกไม้ที่อยู่ใกล้ๆเลนส์ (ภาพ 1-2)
– ขนาดของเซ็นเซอร์ : ขนาดของเซนเซอร์ที่ใหญ่ ของกล้อง DSLR จะควบคุม DOF ได้ดีกว่า หมายถึงสามารถสร้างระยะชัดตื้นได้ดีกว่า ขนาดเซนเซอร์ที่เล็ก ของกล้อง COMPACT
ขอทิ้งท้ายไว้นิดนึงว่า สร้างสรรค์ ภาพชัดตื้น ชัดลึกชัดตื้น ชัดลึก ไม่ใช่ทุกสิ่งทุกอย่างของการถ่ายภาพ ไม่จำเป็นว่าต้องใช้เลนส์รูรับแสงกว้าง ซึ่งมีราคาแพงระยิบ แล้วจะได้ภาพออกมาดีเสมอไป ยังมีเรื่องของมุมมอง การจัดองค์ประกอบภาพ และอารมณ์ของ Depth of Field ซึ่งเป็นภาพที่ผมได้นำมาเสนอเป็นส่วนใหญ่ เพื่อให้เห็นว่าระยะชัดตื้น กับระยะชัดลึก จะมีอารมณ์ของภาพแตกต่างกันไป ขอให้สนุกกับการถ่ายภาพนะครับ